سولفات مس از کجا بخریم؟

فهرست مطالب

در ابتدای امر قبل از پاسخگویی به پرسش مطرح شده “سولفات مس از کجا بخریم”، لازم به ذکر است که سولفات مس (Copper sulfate) در عرصه وسیعی از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. در گذشته توسط هنرمندان در صنایع آبکاری و رنگرزی بهره‌برداری می‌شد.

امروزه ترکیب شیمیایی سولفات مس، جز لاینفک تولیدات صنعتی و پزشکی و کشاورزی محسوب می‌شود.

سولفات مس به دو شکل آب پوشیده و بدون آب در بازار موجود است. گاهی اوقات از این ماده برای درمان (در علم طب) مسمومیت حاصله از ماده شیمیایی فسفر بهره می‌برند. این محصول نسبت به درصد آب پوشی ترکیبات متفاوتی دارد.

انواع آن با نام‌های سه آبه و پنج آبه و هفت آبه شناخته می‌شود. البته رایج ترین نوع آن Copper sulfate پنج آبه است. این ترکیب شیمیایی در دو گرید صنعتی و آزمایشگاهی در بازارهای تجاری موجود است. از ویژگی‌های سولفات مس رنگ آبی روشن آن است.

سولفات‌ مس چیست؟

مس‌سولفات بر دو نوع بی آب و آب پوشیده وجود دارد. نوع بی آب آن را کالکوسیانیت نامگذاری کرده‌اند. یک نوع آب پوشیده آن نیز با نام کالکانتیت شناخته می‌شود. نوع اول به رنگ سفید متمایل به خاکستری و یا سبزی کم رنگی دارد. نوع دوم (سولفات‌مس پنج آبه) به رنگ آبی روشن زیبایی است.

این رنگ از ویژگی‌های منحصر به فرد سولفات مس محسوب می‌شود. به دلیل همین ویژگی در صنایع رنگرزی کاربرد دارد. سولفات‌مس ترکیبی معدنی است. با ترکیب شدن مس و گوگرد این ماده شیمیایی پدید می‌آید.

در واقع نوعی نمک است. این ترکیب شیمیایی نام‌های گوناگونی دارد از جمله کات کبود، زاج آبی، گوهر آبی، سولفیت مس، ویتریول آبی، سولفات کوپریک و بلو استون از مرسوم‌ترین محسوب می‌شوند.

حرارت دادن به سولفات مس موجب کم آبی این ماده می‌شود و فرم بی آب سولفات مس یک ماده معدنی نادر و کمیاب است.

همانطور که قبلا نیز به آن اشاره شد بنام کالکوسیانیت نامگذاری شده است. البته دو نوع آب پوشیده این ترکیب شیمیایی تا حدودی نادر و کمیاب هستند. سولفات مس سه آبه که نام بوناتایت را به یدک می‌کشد و نوع هفت آبه که نام بوثایت را به آن بخشیده‌اند. نوع پنج آبه سولفات مس که بسیار رایج و مرسوم است به نام کالکانتیت می‌شناسیم.

موارد استفاده از سولفات‌مس

سولفات‌مس عملکرد وسیعی در صنایع مختلف پزشکی، کشاورزی و حتی اماکن تفریحی مانند استخرها دارد؛ برای نمونه به چند مورد از آنها اشاره می‌کنیم:

در آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی برای به عمل آوردن واکنش‌های مختلف شیمیایی مصرف می‌شود.
کشاورزان از این ترکیب شیمیایی برای از بین بردن علف‌های هرز و قارچ‌های انگلی استفاده می‌کنند.
این ماده شیمیایی در کارخانه‌های شیشه سازی و سرامیک سازی و کاشی سازی و تولید چسب به عنوان رکن رنگ دهنده کاربرد دارد.
در صنعت باغبانی با ترکیب کردن سولفات‌مس و کلسیم هیدروکسید ماده‌ای بدست می‌آید که انگل‌های موجود بر روی برخی میوه‌ها مانند انگور و توت و هندوانه را از بین می‌برد.
در صنعت آبکاری نقش الکترولیت را ایفا می‌کند.
در نگهداری و پرورش گیاهان تزئیینی برای زدودن لک روی برگ‌ها و گلبرگ‌ها و تسریع در رشد آنها از سولفات‌مس استفاده می‌شود.
در صنعت رنگرزی از Copper sulfate برای رنگ بخشیدن به پتالوسیانین استفاده می‌شود. همچنین در ایجاد رنگرز میانی و کاتالیز نیز کاربرد دارد.
درمرغداری‌ها و پرورش آبزیان برای درمان برخی عفونت‌ها به صورت کم مصرف دارد زیرا مس برای آبزیان سمی محسوب می‌شود. در اندازه‌ای که به عنوان درمانگر استفاده می‌شود باید دقت نظر داشت.
در صنایع‌مرتبط با گاز برای بالا بردن خلوص هیدروژن سولفید و هیدروژن کلرید بسیار پر کاربرد است.
در اماکن‌تفریحی مانند استخرها برای جلوگیری و کنترل رشد خزه‌ها و جلبک‌‌ها و جلوگیری از تجمع نرم تنان (در اسکله‌ها) مصرف می‌شود.
برای تولید ترقه و مواد آتش بازی به دلیل خاصیت رنگ بخشی ( شعله سبز) مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
در نساجی برای رنگ کردن پارچه‌ استفاده می‌شود.
در صنایع شیمیایی به دلیل خصلت رنگ بخشی برای تولید رنگ مو مصرف دارد. همچنین در تهیه و تولید مرکب نیز نقش‌اساسی ایفا می‌کند.
در صنایع پزشکی و دارویی و درمانی (طب سنتی و طب مدرن) بسیار پر‌مصرف است.

نشانه‌های کمبود‌مس در گیاهان و درختان

نشانه‌های کمبود مس در گیاهان

علائم کمبود مس در گیاهان موارد زیر می باشد:

ریزش برگ‌های کوچک در انتهای ساقه‌ها و بوته‌ها
پلاسیدگی برگ‌ها
به مارپیج شدن برگ ها در برخی گیاهان از قبیل غلات
خشک شدن نوک برگ‌ها و کمرنگ‌تر شدن سبزی برگ‌ها
رشد نکردن سنبله‌ها

نشانه‌های کمبود مس در درختان

در درختان نیز با کمبود مس مواجه می‌شویم. از نشانه‌های کمبود مس در درختان می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

خشک شدن نوک برگ‌ها و خشک شدن تازه جوانه‌ها
همچنین پلاسیدگی برگ‌ها
ریختن‌برگ‌های کوچکتر درخت
شکافتن‌و‌ترک‌خوردن میوه‌ها
افزایش ترشحات صمغی درختان

به احتمال قریب به یقین سولفات مس بیشترین کاربرد و مصرف را در صنعت کشاورزی و باغبانی دارد.

روش تولید سولفات‌مس

سولفات مس یا سولفیت مس به دو روش طبیعی و صنعتی تولید می‌شود. در متد طبیعی سنگ معدنی مس در مجاورت آب و هوا قرار می‌گیرد و جریان آب به آرامی سنگ مس را شستشو می‌دهد.

وجود باکتری ها برای تسریع در روند سولفاته شدن و خلق سولفات مس بسیار موثر هستند. متد دوم که همان تولید Copper sulfate به روش صنعتی است تفاوت زیادی با روش تولید طبیعی دارد.

در این متد سنگ مس را در ظرف محتوی اسید سولفوریک قرار می‌دهیم. سپس آن را به یک مخزن (رآکتور) منتقل می‌کنند. پس از طی این مرحله آب و اکسیژن را به آن می‌افزاید. در مرحله بعد پس از افزودنی‌ها با شعله کم و در مدت زمان معین و مشخص به مواد حرارت می‌دهند. پس از آن مس محلول بدست می‌آید. در مرحله آخر محلول مس را با فرآیند تبخیر و بعد از آن بلور سازی به Copper sulfate مبدل می‌کنند.